• Poczytaj więcej
    Powieść Cz. Miłosza, wydana 1955 w Paryżu, uznana za utwór o cechach autobiograficznych; przedstawia dzieje dojrzewającego chłopca, Tomasza, który przebywa pod opieką dziadków w dworze polskim na Litwie kowieńskiej nad Issą (Niewiażą); tłem historycznym opowieści, rozgrywającej się po zakończeniu I wojny światowej, są konflikty narodowościowe i społeczne w niepodległej już Litwie, reforma rolna, powikłania wynikłe z przeprowadzenia nowej granicy, która oddzieliła chłopca od rodziców; przestrzeń krajobrazową tworzy urzekająca pierwotnym pięknem dzika kraina lesistych wzgórz i jezior, bagien i moczarów, teren inicjacji Tomasza w życie przyrody, miejsce pierwszych urzeczeń i porażek myśliwskich; wychowującego się samopas chłopca otaczają ludzie dziwni i oryginalni, żyjący w świecie zabobonnych wierzeń, prymitywnych obyczajów, pradawnych pieśni; każdy jest tu nosicielem jakiejś tajemnicy i cierpienia (babka, Baltazar, Dominik, samobójczyni Magdalena); splątane, tragiczne losy ludzi stają się w powieści materiałem do refleksji filozoficznej nad zagadką bytu („żyć to za mało”) i grozą wszechobecnej śmierci; pasji poznawczej młodocianego bohatera, zdobywającego samotnie wiedzę o świecie, towarzyszy świadomość dorosłego narratora — poety.
  • Warto wiedzieć
    Działalność gospodarcza w lasach może mieć różną formę i różną intensywność. W skrajnym przypadku zakłada się monokultury drzew szybko rosnących (np. wierzbowe plantacje energetyczne, plantacje topolowe), z których pozyskuje się w skróconych cyklach produkcyjnych całą biomasę nadziemną, a czasem również podziemną. W takich warunkach gleba wymaga nieustannego wzbogacania w składniki pokarmowe poprzez nawożenie. Na uprawach plantacyjnych stosuje się też orkę, melioracje, cięcia pielęgnacyjne, chemiczne środki ochrony roślin itp. Mimo to ingerencja człowieka w układy leśne jest ogólnie mniejsza niż w środowisku rolniczym. Przez wiele lat w lasach gospodarczych różnych rejonów świata stosowano metody nastawione na maksymalizację produkcji drewna, co doprowadziło do uproszczenia składu gatunkowego i wiekowego drzewostanów. Często wprowadzano gatunki niedostosowane do istniejących siedlisk. Efektem była nierzadko degradacja gleb i masowe pojawy owadów liściożernych (np. brudnicy, barczatki) oraz tzw. szkodników wtórnych (np. korników, kózkowatych), zasiedlających osłabione drzewa. Usuwanie drzew obumierających i martwych (tzw. posuszu) ograniczyło występowanie wielu gatunków związanych z próchniejącym drewnem (m.in. chronionego u nas rohatyńca, czy jelonka rogacza).
    W myśl idei trwałego i zrównoważonego rozwoju, funkcje środowiskowe i społeczne lasów są obecnie traktowane na równi z funkcjami produkcyjnymi. W ślad za tym wprowadza się szereg zmian zmierzających do poprawy stanu lasów (np. przez dostosowanie składu gatunkowego drzewostanów do warunków siedliskowych, wprowadzanie podszytów, pozostawianie drzew martwych i dziuplastych, popieranie odnowienia naturalnego, zmniejszenie wielkości zrębów, itp.).
    Taida Tarabuła
  • To ciekawe
    We wczesnym średniowieczu budowano łaźnie w klasztorach, później trafiły do miast. Na przykład w Paryżu było ich w roku 1292 co najmniej 26. Korzystanie z nich należało raczej do zbytków. Mniej płacono za kąpiel parową (na rozgrzane kamienie lano wodę), a dwukrotnie więcej za przyjemność zażywania kąpieli w ciepłej wodzie. Ponadto można się było ostrzyc i ogolić, a nawet poddać najpowszechniejszemu zabiegowi leczniczemu, jakim było puszczanie krwi. Pod koniec XIV w. wprowadzono rozdział płci — w jedne dni kąpały się kobiety, w inne mężczyźni lub też wyodrębniano miejsca dla każdej płci z osobna. Łaźnie były nadto miejscami życia towarzyskiego, a niekiedy nierządu.
Hasło dnia: Dominika

Rekordziści

Najwyższy szczyt Karkonoszy
Śnieżka — 1602 m.

Cytat dnia

Strzeż mnie, Panie Boże, od przyjaciół, bo przed wrogami sam się obronię (łac. Cave me, Domino, ab amico, ab inimico vero me ipse cavebo)
Polska cnota: każdemu otworzyć wrota
Mądry głupiemu ustępuje
Im dalej w las, tym więcej drzew
Co nagle, to po diable
 
Nie od razu Kraków zbudowano
Polak, gdy głodny, to zły
Polak, Węgier dwa bratanki, i do szabli i do szklanki
Póki świat światem, nie będzie Niemiec Polakowi bratem (przysłowie odzwierciedlające pograniczne antagonizmy)
Czas najlepszym lekarzem (łac. Tempus dolorem lenit)
Biada temu domowi, gdzie krowa dobodzie wołowi
Dobre słowo mało kosztuje, a pomaga wiele
Lepszy w domu groch, kapusta, niż na wojnie kura tłusta
Bóg pomaga tym, co sami sobie pomagają
Broda nie czyni mądrym (łac. Barba non facit philosophum)
Słówko wróblem wyleci, a powróci wołem
Lepiej z mądrym zgubić, niż z głupim znaleźć
Nie kijem go, to pałką
Człowiek (chłop, żołnierz) strzela, a Pan Bóg kule nosi
Darowanemu koniowi nie patrzy się w zęby (łac. Noli equi dentes inspicere donati)
 
Biednemu (ubogiemu) zawsze wiatr w oczy
Sen mara, Bóg wiara
Czas ucieka, śmierć goni, wieczność czeka (średniowieczna łacina Tempus fugit, aeternitas manet)
Z wielkiej chmury (burzy) mały deszcz (łac. Grandis abit flatus, modica pluvia superatus)
Bez pracy nie ma kołaczy
Nie taki diabeł straszny, jak go malują
Głupim szczęście sprzyja (łac. Fortuna favet fatius)
Konia kują, a żaba nogę nadstawia
My rządzimy światem, a nami kobiety
Mądrej głowie dość dwie słowie (łac. Dictum sapienti sat est)

Imieniny

Maj 24

Dagmary, Dagny, Joanny, Milany, Mileny, Zuzanny

Dzień w historii

Maj 24

zdarzyło się
1993
uzyskanie niepodległości przez Erytreę.
2000
opuszczenie przez wojska izraelskie tzw. strefy bezpieczeństwa okupowanej przez 22 lata w południowym Libanie.
urodzili się
1940
Brodski Iosif A., ros. poeta, eseista i tłumacz.
1941
Dylan Bob, właśc. Robert Zimmerman, amer. kompozytor, poeta i piosenkarz.
odeszli
1543
Kopernik Mikołaj, astronom, matematyk, lekarz, prawnik, ekonomista, kanonik kapituły warmińskiej, twórca teorii heliocentrycznej i jeden z XVI-wiecznych prekursorów nowoż. nauki.
1972
Choromański Michał, prozaik i dramatopisarz.
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia